Die Portretskilder

Vir die volgende weke nooi ek julle saam op ‘n visuele reis waar ons by sommige van die meer prominente werke van die Duitse skilder Carl Spitzweg (5 Februarie 1808 – 23 September 1885) gaan stilstaan. Spitzweg word beskou as een van die mees prominente kunstenaars in die Biedermeier era (‘n era na die Napolitaanse oorlog in sentraal Europa, waar kunste meer toeganklik vir die groter
wordende opkomende middelklas geword het). Spitzweg het daarop gefokus om momente in die lewe van gewone mense vas te vang. Waneer mens sy werke bestudeer kom jy agter dat sy werk diep simbolies interpreteerbaar is en baie handig kan wees in ons refleksie oor ‘n dieper pad met God.

In die eerste skildery, getiteld Die Portretskilder, sien ons drie karakters. Die edelman met sy deftige klere, die skilder aan die werk en die dienskneg wat toekyk. Ek vermoed daar is ‘n sterk moontlikheid dat hierdie skildery in terme van die Ware Self/Valse Self geïnterpreteer kan word. Kom ons verbeel ons:

Die edelman sit gereed, opgetof in sy fynste uitrusting, sodat die skilder ‘n beeld van hom kan vaslê wat hy graag die wêreld wil instuur. Die edelman se hoop is dat die skilder hom so goed as moontlik sal laat vertoon. 

Terwyl die skilder aan die werk is kom hy dalk agter dat die edelman nie heeltemal is wat hy voorgee om te wees nie. Hy kom agter dat die edelman maar ‘n gewone mens is wat diep onseker is oor homself en wat wil seker maak dat hy so goed as moontlik vertoon. Dis die skilder se taak om dit ten alles koste reg te kry – dis waarvoor hy betaal word. Hy moet onverwyld werk en daarop fokus om seker te maak dat die edelman tevrede sal wees met die eindresultaat en dat die edelman eintlik beter vertoon as wat hy werklik daar uitsien – dalk effens maerder, effens mooier, effens deftiger, meer suksesvol...

En dan is daar die dienskneg. Op die oog af vervul hy nie veel van ‘n funksie nie. Hy staan net en kyk. Hy sien die hele prentjie. Hy sien die edelman – wat hard probeer om sy beste voetjie voor te sit, maar weet ook presies wie die man werklik is. Hy sien die skilder, wat intensioneel en tydsaam ‘n beeld skep van die persoon wat voor hom sit. Die beeld wat hy skep is nie ‘n leuen nie, maar dis ook nie heeltemal die waarheid nie. Laastens sien die dienskneg ook die skildery – die beeld wat deur die skilder daargestel word om die edelman so goed as moontlik te laat vertoon.

Dit laat my dink: wie sou elkeen van hierdie karakters in jou binnewêreld verteenwoordig? Dalk is die edelman jou ego, die skilder jou valse self en die dienskneg die objektiewe waarnemer. 

Ek vermoed God is die Helder Daglig wat die hele vertrek verlig en wat aan al drie die partye helderheid wil gee. Die vraag is nou: sal ek toelaat dat die Helder Daglig so val dat dit my wys hoe dinge werklik is of kies ek om eerder te werk met die persepsies en idees waaraan ek oor jare gebou het?